Zaman küçük parçalar halinde anlamlıdır. Ancak çok uzun zaman aralıklarına bakıldığında, olanları anlamlandırmak neredeyse imkânsızlaşır. Bu yüzden küçük ölçekle başlayalım! Dakikalar, saatler ve günlerle. Muhtemelen geçtiğimiz 24 saati çoğunlukla uyuyarak ve kahve eşliğinde çalışarak geçirdiniz.
Lütfen daha az televizyon izleyin! Şimdi 2013 yılına bir göz atalım; Hitler’in koruması 96 yaşında
Fark edilmeden ölürken, Haziran ayında Edward Snowden NSA skandalını başlattı. Biraz geriye gidecek olursak, 21.yy hala oldukça yeni ve büyük ölçüde 3. Irak savaşıyla sonuçlanan 11 Eylül saldırıları ile şekillendi. Ha, bir de Facebook ve akıllı telefonlar hayatımızı ele geçirdi. Ancak daha yeni başlıyoruz:
Hadi daha da geriye gidelim! 20.yy da ihtilaflardan payına düşeni aldı. İki yıkıcı dünya savaşından sonra, soğuk savaş neredeyse yüzyılın ikinci yarısı boyunca sürdü. Ortalama bir insanın ömrü bunların birçoğunun yanında internetin doğuşuna ve bilgi çağının başlangıcına tanıklık etmiştir. Şu an hayatta olan dünyanın en yaşlı insanı, 1898’de doğan Misao Okawa’dır ki bu da, doğduğu gününün günümüze kıyasla Napoleon Avrupası dönemine daha yakın olduğu anlamına geliyor. İnsanlık tarihinin son beş yüz yılı yaşam tarzlarımızı çok değiştirdi: Sanayileşme sonucu komünizm gibi yeni fikirler doğdu, çiftçiler işçilere dönüştü ve bilginin yaygınlaşması kolay hale geldi. Evrim teorisi kendimize ve yaşadığımız dünyaya bakışımızı değiştirdi. Hepsi bir kaç yüzyılda oldu!
15.yy önemli olaylarla dolu bir yüzyıldı: Kolomb’un Amerika’yı keşfi ve Konstantinopolis’in düşüşü orta çağların sonu oldu. Orta çağda insanlar toprak ve din üzerinden savaşıyorlardı, ancak veba salgını 6 yılda her üç Avrupalı’dan birini öldürerek savaştan daha etkili oldu. Günümüze gelecek olursak, haydi nereden geldiğimize bir göz atalım! İçinde bulunduğumuz yüzyıl küçücük bir zaman dilimi ve 2013’ü görmek oldukça güç. Bu gördüğünüz, kayıt altına alınmış insanlık tarihi.
Piramitler 4500 yıl önce inşa edildi, Roma İmparatorluğu’nun yükselişi 2000 yıl önceydi, yani Romalılar için piramitler, şu an Romalıların bizim için olduğu kadar eskiydi. Tarih yazının icadıyla başlar.
Peki, ama ondan önce neler oldu?
12 bin yıl kadar önce, tarımsal devrim gerçekleşti. İnsanoğlu tarım yapmaya başladı ki bu, şehirler ve daha büyük toplulukların oluşmasına yol açtı. İnsanoğlunun dünya gezegeni üzerinde egemenliği tam da bu noktada başladı. 90 bin yıl önce, Neanderthaller ve modern insan Avrupa’da bir arada yaşıyordu. Eğlenceli bir bilgi: bu süre neredeyse bir uzay aracının en yakın yıldıza ulaşması için gereken süre kadardır (Güneş’i hesaba katmadığınız takdirde). Homo sapiens, yani modern insan, 200 bin yıl önce evrimleşti. Tüm insanlık tarihine baktığımızda, “M.S.” olarak ifade ettiğimiz zaman dilimi oldukça küçük görünüyor, öyle değil mi? 6 milyon yıl önce atalarımız ve modern şempanzeler son kez bir ortak atayı paylaştılar. 2,75 milyon yıl boyunca, taştan yapılmış aletler kullanılan yegâne şeydi.
Yalnızca 65 milyon yıl önce, dinozorların çağı büyük bir patlama ile sona erdi, böylece memelilerin yolu açıldı. Ancak dinozorlar dünyada inanılmayacak kadar uzun bir süre boyunca hüküm sürdü: 165 milyon yıldan fazla!
Bu o kadar uzun bir süre ki, 65 milyon yıl önce yaşamış bir Trex, Miley Cyrus konserini canlı izlemeye bir Stegosaurusu canlı görmekten daha yakın olurdu! Gezegenimizde hayvan yaşamı 600 milyon yıl önce başladı: en erken canlılar balık ve başka basit küçük deniz canlılarıydı arkalarından böcekler ve sürüngenler takip etti ve nihayet, 200 milyon yıl kadar önce, memeliler partiye katıldı! Ancak aslında yaşam çok daha önce başladı: 3,6 milyar yıl önce. Herhangi bir hayvanın ortaya çıkışına kadar, 2,4 milyar yıl boyunca yaşam, minik mikroplar ve sayısız tek hücreli bakteriden ibaretti. 3 milyar yıl boyunca gezegendeki yaşam çıplak gözle görülür bir formda değildi. Tek hücreli canlıların nasıl balık ya da tembel hayvan gibi karmaşık yaşam formlarına dönüştüğünü anlamak zor. Cevap ZAMAN, çok uzun zaman: 2,4 milyar yıl işleri yoluna koymak için yeteri kadar uzun bir zaman!
4,6 milyar yıl önce, devasa bir patlamanın kalıntılarından Güneş doğdu 60 milyon yıl sonra, Dünya meydana geldi. Bu ilk zamanlarda sıkça yaşanan kuyruklu yıldız ve asteroid bombardımanları ile Dünya büyük okyanuslara ve uzay aracı gönderilecek bir Ay’a sahip oldu. Ancak tüm evreni düşündüğümüzde, güneş sistemimiz oldukça genç sayılır. Evren 13,75 milyar yıl önce doğdu ve 600 milyon yıl sonra, milyarlarca yıldızdan bizim galaksimiz meydana geldi. Peki… Büyük Patlamadan önce ne vardı? Gerçek şu ki, cevabı henüz bilmiyoruz. Belki de asla bilemeyeceğiz! Yine de o zaman dilimini renklendirdik, en azından elimizde bu var. Ve işte burada; geçmiş.
Şimdi de gelecek hakkında bildiklerimize göz atalım. Aşağı yukarı 1 milyar yıl içinde Güneş o kadar ısınacak ki, Dünya üzerinde yaşam imkansız hale gelecek. Güneş’in 4 milyar yıl sonraki ölümü, güneş sisteminin sonu olacak. Tamam, artık bir güneş sistemi yok, peki sonra ne olacak? Günümüzden bir kaç trilyon yıl sonra yıldız oluşumu duracak ve bir gün, evrendeki son yıldız da ölecek. Evren karanlığa gömülecek, geriye yalnızca kara delikler kalacak. Son kara delik de yok olduktan uzun bir süre sonra, evren son evresine ulaşacak: Isı ölümü denen bir evreye. Bu evreden sonra hiç bir şey değişmez, evren ölmüştür. Sonsuza dek.
Şu an oldukça garip hissediyorsunuz, öyle değil mi? Biz de öyle! Bu çok doğal. İyi haber ise, bu çok çok uzun bir zaman sonra olacak! Gerçekten önemli olan tek zaman, şimdi! Hoşlandığınız o tatlı kız ona çıkma teklif edin! Zaman değerlidir, kıymetini bilin!
Evrenin sonu hakkında ne düşünüyorsunuz?
Yorum yazın!
“Zaman Kavramı: Zaman Değerlidir! (VİDEO)” başlıklı paylaşım, Siyasal Hayvan Ekibi tarafından derlenmiştir.
Kaynak: Kurz Gesagt – In a Nutshell Youtube Kanalı
Video Linki: https://www.youtube.com/watch?v=2XkV6IpV2Y0
Video dili İngilizce’dir ancak altyazıları mevcuttur. Altyazı menüsünden Türkçe altyazısını seçmeyi unutmayın. Altyazı menüsü sağ altta diktörtgen şeklindeki ikon ( )veya ayarlardan () düzenlenebilir.