1. yüzyılda Roma işgali üzerine Filistin’den kaçan Avrupa’daki Yahudi toplulukları, Kutsal Topraklar’a dönme fikrini hep canlı tutmuşlardır. Çıkıştan sonra Yahudi Krallığı’nın kurulması, Tanrı’nın Yahudilere, kaderlerini Siyon’da tamamlamak üzere seçildikleri vaadinin gerçekleşmesini temsil ettiğinden, Filistin, Yahudi dini kültüründe önemli bir yer tutmuştur. Davud ve Süleyman’ın hükümdarlıklarının tarihsel anıları, çeşitli inançlarla ve törelerle karışarak, Yahudi halkının nihai kurtuluşunun Kutsal Topraklar’a dönüş ile gerçekleşeceği hayalini yaratmıştır.
Devletler ve halklar tarafından ayrımcılığa tabi tutulan Avrupalı Yahudiler belirli mesleklere girememekte, üniversitelerde okuyamamakta, devlet memuru olamamaktadırlar. Bunun gibi çeşitli ayrımcılığa tabi tutulan Yahudilerin dışlanma nedeni, Hristiyanların Hz.İsa’nın çarmıha gerilmesinin sebebi olarak Yahudileri görmeleridir. Theodor Herzl bu anti- semitizmi Yahudilerin kendi devletlerinde siyasal egemenliğe sahip olmalarıyla sonlandıracağını öngörmektedir. Avrupa’daki Yahudilerin durumunu incelerken Yahudilerin ne kadar etkin bir güç olduklarını fark etmiştir. Bu dağınık gücün tek bir merkezde toplanması gerektiği sonucuna vamıştır. Yazdığı “Der Judenstaad” adlı kitabıyla da siyasi siyonizmin temelini atmıştır.
Theodor Herzl, öncelikle Avrupa ve Dünya’nın önemli merkezlerinde bulunan zengin Yahudileri tespit etmiştir ve onlara birer mektup göndererek, onlardan 1897 yılında Basel’de yapılacak olan toplantıya katılmalarını istemiştir. Ancak zengin Yahudiler bu toplantıyı önemsemeyerek toplantıya katılmamışlardır. Theodor Herzl’in amacına ulaşması için finansal desteğe ihtiyacı vardır. Bu desteği ise Arjantin’de dünyanın en büyük çiftliklerini kurarak buralarda fakir Yahudileri işçi olarak çalıştıran Rothchild ailesinin desteğiyle sağlamıştır.
Londra’daki siyonist sözcü Hayim Weizmann İngiltere’nin politikasında önemli bir rol oynamıştır. Rusya doğumlu Weizmann, Berlin ve İsviçre’de eğitim görmüş, Berlin’de öğrenciyken siyonizmle ilgilenmiştir. Rus gettolarında dolaşmış, Dünya Siyonist Örgütü’nün yerel şubelerini kurmuştur. İngiltere’nin, Filistin’de Yahudi yerleşimini desteklemesi bölgede İngiliz varlığını gerektirecek ve böylece Süveyş Kanal Bölgesi’nden Fransa’yı uzak tutacaktır. Tüm bu unsurlar çerçevesinde İngiltere, siyonist hedefleri destekleyen bir deklarasyon yayımlanmasını sağlamıştır. İngiltere Dışişleri Bakanı Arthur Balfour, 2 Kasım 1917’de İngiliz siyonist çevrelerinin ileri gelenlerinden Lord Rothschild’e bir mektup yazarak, Orta Doğu’da bir İsrail Devleti’nin kurulmasını, kabinenin, Yahudi siyonist emelleri konusundaki aşağıdaki deklarasyonu onayladığını bildirmiştir.
BALFOUR DEKLARASYONU
“Saygıdeğer Lord Rothschild , Majestelerinin Hükümeti adına kabineye sunulan ve kabul edilen Yahudi siyonist isteklerini sempati ile karşılayan müteakip deklarasyonu iletmekten memnuniyet duyarım.
“Majestelerinin Hükümeti, Filistin’de Museviler için bir milli yurt kurulmasını uygun karşılamaktadır ve bu hedefin gerçekleştirilmesini kolaylaştırmak için elinden geleni yapacaktır. Filistin’deki mevcut Musevi olmayan toplumların sivil ve dini haklarına ve başka ülkelerde yaşayan Musevilerin sahip oldukları hak ve politik statülerine zarar verecek hiçbir şeyin yapılmayacağı açıkça anlaşılmalıdır.”
Bu deklerasyonu Siyonist Federasyonu’nun bilgisine sunmanızdan memnuniyet duyacağım.
Saygılarımla Arthur James Balfour”
Sonuç olarak Theodor Herzl’in, Yahudileri ulus olarak görüp onların milli kültürlerini özgürce ifade edecekleri siyasal bir devlet kurma fikri, 1897′ Basel’de ete kemiğe bürünmüştür. Herzl’in ” Ben Basel’de İsrail Devleti’ni kurdum. En az 50 yıl içinde bu gerçek olacak.” sözüyle siyasi siyonizmin gerçekleşmesine daha da yaklaşılmıştır. Balfour’un 1917′ de Rothschild’e yazdığı mektup ile de Yahudilerin kutsal topraklara dönme isteğinin son aşamasına gelinmiştir.
Kaynakça:
K: Cleveland W.(2004). Modern Ortadoğu Tarihi.
Herzl T.(2014).Yahudi Devleti.
