38 yaşındaki Sao Paulo doğumlu Brezilyalı Rodrigo Koxa, 8 Kasım 2017 tarihinde, boyu tam olarak 24.38 metre olan bir dalgada sörf yapmayı başardı. Bu başarısından dolayı 29 Nisan 2018 tarihinde Dünya Sörf Cemiyeti (World Surf League) kendisinin “şimdiye kadar üzerinde sörf yapılan en büyük dalga” rekorunu kırdığını açıkladı. İşte söz konusu rekorun görüntüleri:
Bu rekordan bir önceki rekor da yalnızca 61 santimetrelik bir fark ile, 2011 yılında, Amerikalı Garrett McNamara tarafından kırılmıştı. Her iki rekor arasında ise önemli bir ortak nokta var: Her ikisi de dünyanın en büyük doğal sörf dalgalarına ev sahipliği yapan Nazare şehrinde (Portekiz) gerçekleşti.
Tahiti’de bulunan Teahupoo, Havai’de bulunan Banzai Pipeline veya Kosta Rika’da bulunan Salsa Brava, bunların hepsi de dünyaca ünlü sörf noktaları. Ancak neden bu bölgelerin hiçbirinde Atlantik Okyanusu kıyısında bulunan Portekiz’in Nazare şehrindeki kadar büyük dalgalar oluşmuyor?
Dalgalar Nasıl Oluşur?
Öncelikle “normal” dalgalar ile yer altı depremlerine bağlı olarak ortaya çıkan tsunamiler, gelgite bağlı olarak ortaya çıkan dalgalar ve neden ortaya çıktığı henüz kesin olarak bilinmeyen ve birden ortaya çıkan hilebaz dalgalar (İngilizcede “rogue waves”) arasında bir ayrım yapmak gerekmektedir.
Nazare’deki gibi normal dalgaların oluşma sebebi rüzgârdır. Rüzgârın dalgayı itmesiyle birlikte rüzgârın enerjisi dalgaya geçer. Eğer rüzgâr yeteri kadar güçlü ve uzun süreli ise su yüzeyinde dalgalanmalar, yani dalgalar oluşturmaya başlar.
Ancak dalgaların boyutu yalnızca onu iten rüzgârın gücü ve sürekliliği ile ilgili değildir. Rüzgârın ittiği suyun genişliği ve derinliği de en az rüzgârın gücü ve sürekliliği kadar önemlidir. Örneğin, orta boyuttaki bir gölde esen bir rüzgâr gölde yalnızca küçük dalgacıklar oluştururken, aynı rüzgâr bir okyanusta normal boyutta dalgalar oluşturabilir.
Rüzgârdan aldıkları enerji ile oluşan dalgalar kıyıya geldiklerinde su altında bulunan toprak parçasına vurarak su altındaki güçlerini kaybederler. Dalganın su altından gücü kesildiğinde su üstünde kalan kısmı düşmeye/kırılmaya başlar ve böylece sörfçülerin içinden geçtiği ruloya benzeyen şekiller su yüzünde oluşur. Bu alttan güç kaybı ve üstten kırılma olayı hızla koşmakta olan bir insanın alçak bir yere çarpmasıyla önce kafasının, darbenin etkisiyle, öne doğru gitmesine benzetilebilir. Bu nedenle de eğer su altındaki bölüm, dalgaların geldiği yönden bakıldığında, gittikçe yükselen bir yokuş gibi yükseliyorsa, dalgalar daha kıyıya varmadan oldukça uzak bir noktada kırılmaya ve küçülmeye başlarlar.
Nazare’nin Nevi Şahsına Münhasır Yapısı
Nazare’nin özel oluşu işte bu su altındaki bölümden gelmektedir. Nazare’nin su altı toprak kısmı gittikçe yükselen bir yokuş gibi değildir. Tam aksine, Nazare açıklarında derinliği yaklaşık 5 kilometreyi bulan ve kıyıyı dik kesen bir deniz altı kanyonu bulunmaktadır:
İşte bu deniz altı kanyonu sayesinde okyanus ortasında oluşan koca dalgalar, Nazare kıyılarına çok kısa bir mesafe kalıncaya kadar, su altında güçlerini kaybederek düşmeye/kırılmaya başlamazlar ve kıyıya kadar taşınırlar. Hâl böyle olunca da Nazare, dünyanın en devasa sörf dalgalarına ev sahipliği yapar.
