Kürselleşme, günümüzde ekonomiden siyasete , bilişim teknolojilerinden kültüre hemen hemen her alanda artık hayatımızın içine girmiş bulunmakta. Bugün dünyanın herhangi bir yerinde yaşanan bir değişim ya da etkileşim sadece o yerle sınırlı kalmayıp, hemen hemen dünyanın her yerinde bulunan küreselleşme araçlarının da etkisiyle, herkes tarafından duyulur bir duruma gelmekte.
Çeşitli bilim insanlarının da dediği gibi, küreselleşme olgusuyla beraber güçlü ekonomiye sahip ülkeler, dünyayı kendileri için ortak bir pazar haline getirmek için kullanmaktalar. Bu pazarın oluşmasındaki en büyük engeli ulus devletler oluşturmaktalar. Ulus devletlerin zayıflatılıp nihayet ortadan kaldırılma amacıyla çalışmalarda bulunulmaktadır, bu çalışmaların en önemli alanlarından bir tanesi de ulus- devletlerin eğitim sistemleridir.
Ulusal eğitim sistemlerinde devletler kendi öz kültürleri üzerinde eğitim yapmayı ve “kalkınma” kavramını öz değerleri yapma eğilimindedirler. Fakat küreselleşmenin etkisiyle birçok ulus-devletin eğitim sistemi ulusal olmaktan çıkıp ulusalararası bir biçim almaya başlamıştır. Nitekim, buna bağlı olarak, gelişmiş bir uygarlığın etkisine giren bir toplumun kültürü, ulusal olmayıp uluslararası bir şekle bürünmektedir. Örneğin; İslam uygarlığının etkisine giren Türk toplumu, Arap ve Fars kültürünün izlerini taşımaktadır. Cumhuriyet ilan edilip de harf inkılâbı yapılıncaya kadar Osmanlı eğitim kurumlarında Arap ve Fars kültürünün etkisiyle eğitim verilmiş ve bu eğitim, Arap alfabesiyle verilmiştir. Cumhuriyetin ilanıyla kabul edilen Latin alfabesi ile eğitim bakımında batı tarzını benimsenmiş ve batı tarzında düşünen bireyler yetiştirilme yoluna gidilmiştir. Bu durum, küreselleşmenin eğitim sistemi üzerindeki etkilerine örnek olarak verilebilecek mahiyettedir.
Eğitim sitemi ele geçirilip etkilenmeye başlayan toplumlarda, artık küresel alanda ulusal değerlere sahip yeni nesil yetiştirme yolu tercih edilmezken, küreselleşme olgusunun ihtiyacı olan bireyleri yetiştirme yolu tercih edilmektedir. Böylelikle bireyler, bizlere düşünmemiz gerektiği gibi düşünmeyi değil, onların istedikleri gibi (küreselleşme olgusuna uygun) ve küreselleşmeye adapte olmak için düşünmemizi bize öğretmektedirler.
Günümüzde küreselleşme olgusunun en açık biçimde görüldüğü kurumların başında yüksek eğitim kurumları gelmektedir. Çünkü, bu kurumlarda öğrencilere istedikleri bireyleri yetiştirmek için çeşitli programlar uygulanmaktadır. Bu programlarda dışardan bireyin gelişimi amaçlanmış gibi gösterilse de, öz bakımından küreselleşme olgusunun özelliği olan tek tip düşünce ve tek tip dünya görüşüne sahip bireylerin yetiştirilmesi istenmektedir. Bu amaçların gerçekleştirilebilmesi için, yüksek öğretim kurumlarında var olan çeşitli öğrenci değişim programları önemli bir yer tutmaktadır. Bütün bu çalışmalarla ulus devletin etkisi kırılıp hedeflenen ortak pazarın kurulması amaçlanmaktadır.
Kaynakça:
Yurdabakan, İ. (2002). “Küreselleşme Konusundaki Yaklaşımlar ve Eğitim”. Eğitim Araştırmaları , Sayı 6, Anı Yayıncılık.
Giddens, A. (2000), Elimizden Kaçıp Giden Dünya, Çev. O. Akınhay, Alfa Yayınları, İstanbul.
