19. yüzyıl başlarında İngiltere’de Muhammed adlı bir Hintlinin Muhammed’in Buharlı Hint Banyosu adında bir işletme açtığı bilinmektedir. Söz konusu işletme “şampi” (champi), yani “terapi amaçlı masaj” uygulamaktadır.
Bugün İngilizcede kullanılan ve “kafayı şampuanlamak” veya “kafayı şampuanla yıkamak” anlamına gelen “shampooing” eylemi, Hintçede bulunan “şampo” (chāmpo) kelimesinden gelmektedir. Hintçede “şampo” kelimesi “kaslara masaj yapmak, bastırmak, yağlamak” anlamında kullanılmaktadır.
Şampo kelimesi “şampna” (chāmpnā) kelimesinden türemiştir. Bu kelime, michelia champaca adlı bitkinin çiçekleri için kullanılmaktadır. Söz konusu bitkinin çiçeklerinden saça sürülen kokulu bir yağ üretilmektedir. Bu nedenle de İngilizcedeki “shampooing” yani “şampuanlama” eylemi, önceden, saçın ve saç derisinin champaca çiçeğinden üretilen losyon yardımı ile yıkanması için kullanılmış, daha sonra ise losyonun kendisini belirtmek için “şampuan” kelimesi kullanılmaya başlanmıştır.
Fransızlar, söz konusu kelimeyi İngilizlerden bir kuaför terimi olarak almışlardır. 1877 yılında Fransızca sözlüğü Littré’de şampuan (shampoing) kelimesi böylece belirmiştir. Türkler ise bu kelimeyi daha sonra ya İngilizceden ya da Fransızcadan almışlardır.
Kaynak
Ces mots français venus d’ailleurs. Le voyage des mots, dans le monde et dans les langues. Langues O’: Le monde vu par l’Inalco, numéro 2: 2017, 38-39.
