İngiltere Parlamentosu Filistin’i devlet olarak tanıdığını ilan etti.(13 Ekim 2014) Ancak Birleşik Krallık’ta devletleri Parlamento değil hükümet tanıyor, dolayısıyla İngiltere’de bu durumun geçerli olabilmesi için hükümetten de onay alması gerekmekte.
İşçi Partisi milletvekili Grahame Morris tarafından hazırlanan teklif ile, Parlamentoda 12 red oyuna karşılık 274 kabul oyu alan Filistin için Muhafazakar Parti ve Liberal Demokrat Partili bakanlar oylamada çekimser oy kullanırken muhalefetteki İşçi Partisi önergeye destek verdi. [1]
Orta doğunun şu anki karışık durumu düşünüldüğünde İngiltere’nin bu kararına bir takim eleştiriler geldi. Bunlardan bir kısmı Filistin henüz sınırlarını kesin olarak çizen bir savaş halinden çıkmadığı için bu kararı yanlış bulmaktaydı. Kararın tamamen sembolik olup, hükümet tarafından kabul edilmemesi gerektiğini belirten görüşler de bulunmaktadır. Bunların yanında bazı iyi eleştiriler ise bu tanınmanın, kördüğüm haline gelen İsrail-Filistin ilişkilerini olumlu yönde etkileyeceğini savunmaktalar.[2]
Her ne kadar Orta Doğu şu an karışıklık içerisinde olsa da Filistin’in İngiltere parlamentosu tarafından tanınması karşıt görünen iki ülke olan İsrail ve Filistin arasındaki ilişkiyi daha adaletli bir duruma getirmektedir. İngiltere hükümetinin de Filistin’i tanımasıyla, Filistin diş politikası ve ilişkileri açısından daha olumlu gelişmeler sağlayacağını söyleyebiliriz. Böylece yıllardır süregelen ve çözümlenemeyen İsrail-Filistin ilişkilerine de bir çözüm yolu açılabilir.
Birleşmiş Milletler (2012) genel kurulu, Filistin’in tam üyelik başvurusunu oylamış ve uluslararası toplum nezdinde Filistin bağımsız bir devlet olarak tanınmıştı. Ancak BM’nin Filistin’i devlet olarak tanımasından bu yana Avrupa Birliği (AB) de, Avrupa ülkelerinin çoğu da, Filistin’i tanımaya dair bir adım atmamıştı. “Yeni seçilen İsveç Başbakanı Stefan Löfven’in Filistin’i bağımsız bir devlet olarak tanımayı planladıklarını açıklamasından birkaç hafta sonra İsveç Dışişleri Bakanlığı beklenen kararı aldı. İsveç, Filistin’i bağımsız bir devlet olarak tanıdığını açıkladı.”[3]
“Kararın ardından sözcüsü aracılığıyla açıklama yapan Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas İsveç’in Filistin bağımsız bir devlet olarak tanınmasından duyduğu memnuniyeti dile getirerek, alınan kararı ‘cesur ve tarihi’ olarak niteledi.” [4] İsveç Dışişleri Bakanı Margot Wallstrom, Dagens Nyheter gazetesinde yayımlanan açıklamasında, sürekli olarak çıkmaza girmiş görüşmeler, yıkım, öfke ve sıkıntının damgasını vurduğu bölgede daha iyi bir gelecek yaratılması umuduyla bu adımı attıklarını belirtti. Dışişleri Bakanı Wallstrom, diğer ülkelerin de İsveç’in izinden gideceklerini umduğunu kaydetti. İsveç bu ayın başlarında Filistin’i devlet olarak tanımayı planladığını duyurduğunda, ABD böylesi bir adım için henüz erken olduğunu bildirmişti. Abbas diğer ülkelerin de, İsveç’in izinden gitmesi çağrısında bulundu. Mahmud Abbas’ın sözcüsü Ebu Rudeyna, “Bu karar İsrail’in Kudüs’te yaptıklarına bir cevap oldu.” dedi ve Abbas’ın, “Bizim 1967 sınırlarını esas alan, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin devleti olarak varolma hakkımızı tanımakta çekimser davranan diğer tüm ülkeler İsveç’in yolundan gitmeli.” dedi. [5]
Başbakanlık Sözcüsü Ofer Gendelman, sosyal paylaşım sitesi Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Başbakan Netanyahu’nun, söz konusu kararı kabul etmediğini kaydederek, Netanyahu’nun “İsveç’in Filistin devletini tanıma kararı tek taraflı bir adımdır. Tek taraflı adımlar, geçmişte imzalanan anlaşmalara aykırıdır ve barışı yaklaştırmak yerine uzaklaştırır” ifadesine yer verdi. İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Emmanuel Nahson da ülkesinin Filistin’i devlet olarak tanıma kararından duydukları memnuniyetsizliği iletmek üzere İsveç Büyükelçisi’ni Pazartesi günü Dışişleri Bakanlığı’na çağırmıştı.” [6]
Wallstrom, İsveç’in Dagens Nyhetr gazetesine yazdığı makalesinde “Bazıları bunun çok erken olduğunu söyleyecektir. Bana kalırsa oldukça geç kalınmış bir karar” ifadelerini kullandı. İsveç dışında AB üyeleri arasında Macaristan, Polonya ve Slovakya da Filistin’i tanımıştı ancak bu üç ülke de 2004’te AB üyesi olmadan önce bu kararı almıştı. [7]
Eray ÜNLÜ
Akdeniz Üniversitesi/Uluslararası İlişkiler
[1] “İngiltere Parlamentosu, Filistin’i devlet olarak tanıdı” http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/10/141014_ingiltere_filistin Erişim Tarihi: 20 .05.2015
[2] “İngiltere’den Filistin için tarihi karar”http://www.milliyet.com.tr/ingiltere-den-filistin-icin-tarihi/dunya/detay/1954078/default.htm Erişim Tarihi: 20.05.2015
[3] “İsveç Filistin’i devlet olarak tanıdı” http://www.aljazeera.com.tr/haber/isvec-filistini-devlet-olarak-tanidi Erişim Tarihi: 20.05.2015
[4] “La Suède reconnaît l’État de Palestine” http://www.egaliteetreconciliation.fr/La-Suede-reconnait-l-Etat-de-Palestine-28834.html Erişim Tarihi: 20.05.2015
[5] İsveç Filistin devletini resmen tanıdı” http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/10/141030_isvec_filistin Erişim Tarihi: 20.05.2015
[6] İsveç Filistin devletini resmen tanıdı” http://haber.sol.org.tr/dunyadan/isvec-filistini-resmen-tanidi-haberi-99362 Erişim Tarihi : 20.05.2015
[7] İsveç ‘geç kaldık’ dedi, Filistin’i resmen tanıdı” http://www.birgun.net/news/view/isvec-gec-kaldik-dedi-filistini-resmen-tanidi/8018 Erişim Tarihi: 20.05.2015
