Kore Cumhuriyeti olarak da adlandırılan Güney Kore’nin tarihindeki ilk sinema salonu 1906 yılında başkent Seul’da açılmıştır.[1] Ancak sinema salonunun açıldığı ilk yıllarda henüz Kore yapımı filmler var olmadığından dolayı söz konusu sinema salonunda ilk başlarda yalnızca yabancı filmler gösterilmiştir. Kore yapımı ilk filmin ortaya çıkışını görebilmek için 1919 yılını beklemek gerekmiştir.
1910 yılından İkinci Dünya Savaşı’nın sonuna kadar (1945) geçen dönemde Japon ilhakı altında kalmış olan Kore’de İkinci Dünya Savaşı’nın bitimine kadar film endüstrisi, Japonya’nın baskısından dolayı, sürekli olarak sansüre maruz kalmıştır. Bu dönemde vizyona giren Kore yapımı filmlerin sayısı çok azdır ve vizyona giren bu az sayıda film de genellikle Japon yanlısıdır.
İkinci Dünya Savaşı’nın bitimiyle birlikte Japonya baskısından sonunda kurtulabilen Kore’de film endüstrisi bir süreliğine özgürce gelişebilmiştir. Kore’nin ilk renkli filmi yine bu dönemde, 1949 yılında, yapılmıştır. Ancak 1950 yılında patlak veren ve 1953 yılının yarısına kadar sürmüş olan Kore Savaşı, Kore’de film endüstrisinin gelişimini yine bir süre engellemiştir.
Kore Savaşı’nın son bulmasıyla birlikte Güney Kore’nin film endüstrisi “altın çağını” yaşamıştır. Söz konusu dönemin bir altın çağ olarak kabul görmesinde devlet teşvikinin rolü çok büyüktür. Öyle ki 1950’li yıllarda Koreli film yapımcılarına devlet tarafından hem maddi hem de manevi destek sağlanmıştır. Film yapımcılarına sağlanan vergi muafiyeti, devletin maddi desteklerine verilebilecek örneklerden biridir.
Ancak 1962 yılından itibaren Kore Cumhuriyeti’nde baskıcı yönetimlerin kurulması[2], ülkede film endüstrisinin gelişimini bir kez daha engellemiştir. Bu dönemde Kore’de film yapımcısı şirketlere film yapabilmek veya ithal edebilmek için kayıtlı olma zorunluluğu getirilmiştir ve bu şirketlerin sayısı sınırlandırılmıştır. Böylece film endüstrisi devlet tarafından daha kolay kontrol edilebilmiştir, ancak bağımsız filmlerin gelişimi de engellenmiştir. Her ne kadar bu dönemde, film ithalatının sınırlandırılması ile birlikte, millî filmlerin yapımının desteklenmesi amaçlanmışsa da 1970’li ve 1980’li yılların Güney Kore film endüstrisi açısından çok da parlak dönemler olmadığı söylenmektedir.
Kore Cumhuriyeti’nde film endüstrisinin tekrar yükseldiğini görebilmek için 1992 yılını, Kim Young-sam’ın ülkenin başına gelişini, beklemek gerekmiştir. Kim Young-sam döneminde, Amerika Birleşik Devletleri baskısından dolayı, film endüstrisi az da olsa devlet kontrolünden çıkmaya başlamıştır. Ayrıca, Kim Young-sam’dan sonra devletin başına gelen Kim Dae-jung döneminde sansürün kalkması, Kore film endüstrisine belki de Güney Kore tarihindeki en büyük katkıyı sağlamıştır. Hâl böyle olunca 1990’lı yıllarda ve 2000’li yılların başında Güney Kore’nin film endüstrisi bir yeniden doğuş (rönesans) dönemi yaşamıştır.
2000’li yılların ortasından 2010’lu yılların başına kadarki süre zarfında her ne kadar Güney Kore film endüstrisi çeşitli zorluklarla karşılaşmış olsa da 2012 yılından itibaren Güney Kore, gittikçe daha kaliteli ürünler ortaya koyabilmeyi başarmıştır. Sonuçta Güney Kore, günümüzde dünyaca ünlü filmleri ortaya çıkarabilmeyi başarır hâle gelmiştir. Öyle ki Cannes Film Festivali’nin en yüksek seviyeli ödülü olan Altın Palmiye Ödülü’nü (La Palme d’Or) 2019 yılında Güney Koreli yönetmen Bong Joon-ho’nun “Parazit (Parasite)” adlı filmi tartışmasız bir üstünlükle kazanmıştır. Söz konusu filmin Kore Cumhuriyeti’nin ilk Altın Palmiye ödülünü kazanmış olmasında Güney Kore’de gittikçe daha yetenekli yönetmenlerin ve oyuncuların ortaya çıkmasının rolü elbette büyüktür. Bu yetenekli yönetmenlerin ve oyuncuların ortaya çıkışında ise Güney Kore devletinin film endüstrisine sağladığı maddi ve manevi desteğin öneminin altı özellikle çizilmektedir.
Sonuç olarak Güney Kore’nin film endüstrisi inişlerle ve çıkışlarla dolu bir geçmişe sahiptir. Ancak yaşadığı tüm zorluklara rağmen söz konusu endüstri, durmadan ilerlemeyi başarabilmiştir.
Kore Filmleri Arşivi’nin (Korean Film Archive) YouTube kanalı olan Kore Klasik Filmleri (Korean Classic Film), 1930’lardan bu yana yapılmış olan ünlü Kore filmlerinden/klasiklerinden 190 tanesini internet kullanıcılarına ücretsiz bir biçimde sunmaktadır. Güney Kore film endüstrisinin tarihsel gelişimi ile ilgili daha kesin bir görüş sağlayacak olan ve İngilizce alt yazı ile izlenebilen söz konusu klasiklere aşağıdaki bağlantı adresine tıklayarak ulaşabilirsiniz:
https://www.youtube.com/user/KoreanFilm
[1] Kimilerine göre bu tarih 1906 değil 1903 olduğundan dolayı söz konusu tarih tartışmalıdır.
[2] Park Çung-hee ve Çun Doo-hvan yönetimleri.
