Avrupa Birliği, Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nun (AKÇT) kurulmasından itibaren geçen yarım asırlık fazladır birçok konuda üye devletler arasında bütünleşmeyi sağlama hedefi içerisinde bulunmuştur. Bu hedef doğrultusunda gümrük tarifeleri ve tarım politikaları alanlarında bir bütünleşmeyi sağlarken, enerji gibi alanlarda ise ortak politikalar sağlama konusunda başarılı olamamıştır. Bu durum, günümüzde de devam etmektedir.
2000’li yılların başından itibaren Avrupa Komisyonu tarafından ‘’Enerji Strateji Belgesi’’ adı altında yayımlanan raporlarda, Avrupa Birliği’nin ortak enerji politikası oluşturması gerektiği belirtilmektedir. Birliğin dışa bağımlılığına vurgu yapan raporlarda; enerji çeşitiliğinin arttırılması, enerji tedarikçisi ülkelerin sayısının arttırılması gibi konularda hem Komisyon’un, hem de üye devletlerin yapması gerekenler belirtilmektedir.
Avrupa Komisyonu, 28 Mayıs 2014 tarihinde ‘’Enerji 2020: Rekabetçi, Sürdürülebilir ve Güvenli Enerji İçin Strateji’’ başlıklı bir belge yayımlamıştır.[1] Bu belgede Komisyon, daha önce ilan ettiği Enerji Belgeleri’nde ifade edilen hususları tekrardan vurgulamış ve yapılması gerekenler konusunda bir yol haritası oluşturmuştur. Oluşturulan yol haritasının temel başlıklarını şunlar oluşturmaktadır:
- Enerji arz güvenliğinin sağlanması
- Enerji fiyatlarının Avrupa Birliği’nin rekabetçi politikalarıyla uyumlu hale getirilmesi
- Çevrenin korunması ve küresel ısınmayla mücadele edilmesi
- Enerji şebekelerinin ve tedarikçilerinin çeşitlendirilmesi[2]
Belgede ayrıca, yukarıda belirtilen hususların alt başlıklar halinde incelenmesi yapılmış ve bu konuda Avrupa Birliği’nin ortak bir enerji piyasası oluşturması gerekliliği bir kez daha ifade edilmiştir.
Enerji politikaları konusunda Birliğin 2015 yılında yayımladığı çalışma, 2014 yılındaki belgeden daha büyük hedefler içermesi bakımından ayrılmaktadır. Şubat 2015 tarihinde Avrupa Komisyonu Enerji Birliği kurulması konusunda yayımladığı Eylem Planı’yla, Avrupa Birliği içerisinde bir Enerji Birliği’nin hayata geçirilmesini amaçlamıştır.[3]
Bu amaç doğrultusunda Brüksel’de biraraya gelen AB Devlet ve Hükümet Başkanları, Enerji Birliği kurulması konusunda anlaşmaya varmışlardır. Özellikle 2006 ve 2009 yıllarında yaşanan Ukrayna Krizi’ne vurgu yapan Birlik yetkilileri, aynı durumların bir daha yaşanmaması için Enerji Birliği’nin gerekliliğine vurgu yapmışlardır. AKÇT’nin sağladığı entegrasyonun tüm enerji pazarı için söz konusu olmasını amaçlayan Enerji Birliği; karbon emisyonlarının azaltılması, yenilenebilir enerjiye öncelik verilmesi, enerji fiyatlarının uygun fiyatlarda Avrupa’ya taşınması gibi konularda görüşleri içermektedir.[4]
Özet olarak belirtmek gerekirse, 2014 ve 2015 yıllarında yayımlanan belgelerde amaçlanan Avrupa enerji piyasası oluşturulması, üye devletlerin ulusal yetkilerinden vazgeçmemesi nedeniyle çok mümkün görünmemektedir. Bu konuda üye devletlerin ve Birlik kurumlarının ortak bir çalışma yürütmesi, enerji politikası konusunda belirleyici olacaktır.
Emre ERDEMİR
Marmara Üniversitesi Avrupa Birliği Siyaseti ve Uluslararası İlişkiler Yüksek Lisans
Kaynakça
[1] HASAN, Barış, (23 Şubat 2015), AB’den Enerjide Yeni Açılım: Enerji Güvenliği 2020 Strateji Belgesi, 26.10.2015, http://www.avim.org.tr/bulten/tr/100438.
[2] YESEVİ, Çağla Gül, (26 Şubat 2015), Avrupa Enerji Birliği: Ortak Enerji Politikası Mümkün Mü?, 26.10.2015, http://www.21yyte.org/tr/arastirma/avrupa-birligi-arastirmalari-merkezi/2015/02/26/8087/avrupa-enerji-birligi-ortak-enerji-politikasi-mumkun-mu.
[3] RİEGERT, Bernd, (19 Mart 2013), AB Ortak Enerji Politikası İzleyecek, 26.10.2015, http://www.dw.com/tr/ab-ortak-enerji-politikas%C4%B1-izleyecek/a-18329140.
[4] YORKAN, Arzu, (14 Aralık 2006), Avrupa Birliği Dış Politkasında Enerji, 26.10.2015, http://tasam.org/tr-TR/Icerik/238/avrupa_birligi_dis_politikasinda_enerji.
