Anayasal Antlaşma’nın Fransa ve Hollanda tarafından referandumla reddedilmesinden sonra, Avrupa Birliği yeni bir antlaşmanın oluşturulması konusunda anlaşmıştır. Avrupa Birliği’nin kurumsal yapısında birtakım değişikliklere neden olacak bir antlaşma için 18-19 Ekim 2007 tarihinde yapılan Gayrı-Resmi Zirve’de uzlaşan AB Devlet ve Hükümet Başkanları, 13 Aralık 2007 tarihinde Lizbon Antlaşması’nı imzalamışlardır.[1] Onay süreçlerinin tamamlanmasından sonra, 1 Aralık 2009 tarihinde yürürlüğe giren Antlaşma’nın getirdiği önemli yeniliklerden birisi de ‘’çifte çoğunluk’’ sistemidir.
Bakanlar Konseyi’nin karar alma yöntemine değişiklik getiren yöntem, oylama sisteminde aranan nitelikli çoğunlukta sadece üye devletlerin ağırlıklı oylarına değil, nüfuslarına da bakılmasını getirmiştir. Çifte çoğunluk sisteminin işleyişi şu şekildedir: Bakanlar Konseyi’nin bir konuda karar alabilmesi için, olumlu oy kullanacak üye devletlerin AB nüfusunun en az %65’ini oluşturması ve üye devlet sayısının %55’lik kısmını temsil etmesi gerekmektedir. [2] Lizbon Antlaşması’nın imzalandığı tarih olan 2007 yılında 27 üyeli bir yapıya sahip olan Avrupa Birliği için %55’lik oran, en az 15 üye devlet olarak hesaplanabilir.
Çifte çoğunluk sistemi, Lizbon Antlaşması yürürlüğe girdiği zaman geçerli olamamıştır. Özellikle Polonya’nın itirazları nedeniyle bu sistemin 1 Kasım 2014 tarihinde yürürlüğe girmesi Antlaşma’yla kararlaştırılmıştır. Ayrıca 1 Kasım 2014 ile 31 Mart 2017 tarihleri arasında Birlik üyesi bir devlet, eski nitelikli çoğunluk sisteminiyle oylama yapılmasını isterse oylama bu şekilde yapılacaktır. 31 Mart 2017 tarihinde Konsey, nitelikli çoğunlukla alacağı kararlarda çifte çoğunluk sistemini uygulamaya başlayacaktır.[3]
Emre Erdemir
Marmara Üniversitesi AB Siyaseti ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı
[1] T.C. Dışişleri Bakanlığı, (2014), ‘’Lizbon Antlaşması, 30 Ocak,< http://www.mfa.gov.tr/lizbon-antlasmasi.tr.mfa>, (21 Aralık 2015)
[2] Deutsche Welle Türkçe, (2009), ‘’AB Lizbon Antlaşması’na kavuştu’’, 1 Aralık, http://www.dw.com/tr/ab-lizbon-antla%C5%9Fmas%C4%B1na-kavu%C5%9Ftu/a-3408299, (21 Aralık 2015)
[3] Nişancıoğlu, M., (2004), ‘’AB Anayasası Haziran Zirvesi’ne yetişecek mi’’, 25 Mayıs, http://www.bbc.co.uk/turkish/europe/story/2004/05/printable/040525_eu_constitution.shtml, (21 Aralık 2015)
