Lastik; kauçuk, kord ve çelik teller ile çeşitli kimyasal maddelerin bileşiminden oluşan ve aracın yol ile temasını sağlayan tek ve en önemli parçasıdır. Lastikler başlıca 4 ana bölümden oluşur:
- Lastiğin yerle temas eden ve desenin bulunduğu kısmına sırt veya taban (tread),
- Lastik bilgilerin bulunduğu yan tarafına yanak (sidewall),
- Lastiğin janta oturan bölümüne topuk veya damak (bead),
- Sırt ile yanağın geçiş bölgesine de omuz (shoulder) adı verilir.
Yanak Markalamaları
Satın aldığınız ve kullandığınız her lastiğin yanaklarında; lastik ebadı, taşıma kapasitesi, hız limitleri, üretim tarihi, maksimum şişirme basıncı, lastik imalatında kullanılan malzemeler gibi pek çok bilgi bulunur. Bunların bir kısmı doğrudan, bir kısmı dolaylı olarak kullanıcıyı ilgilendirmektedir. Lastik yanağında yazılı olan bu bilgilerin kaynağı, uluslararası üretim ve güvenli kullanım standartlarıdır. Dünya lastik tüketiminin önemli bir bölümünü oluşturan Amerika ve Avrupa pazarında kullanılan standartlar dünyanın birçok ülkesi tarafından kabul edilmiştir. Dünya lastik üretiminin büyük bölümü Amerikan TRA ve Avrupa’nın ETRTO standartlarında üretilmektedir. Lastiğin güvenli kullanım standartları ise Kuzey Amerika Standartı (DOT) ve AB Standartı (E, E Certification)’ dır. Lastiğin yanaklarında yazılı olan bilgiler bu standartlara göre dizilirler. Bir üretici hem Amerikan hem de Avrupa pazarına mal satmayı hedefliyorsa, lastik yanak markalamasında her iki standarta ait istenen bilgileri kalıbında bulundurmak zorundadır.
Avrupa birliği standarlarında lastiğin yanağında mutlaka olması gereken başlıca bilgiler;
Markası, Deseni, Menşei, Ebadı, Yük Endeksi, Hız Sembolü, Hava Tutma Şekli (Tubeless veya Tubetype), Yapısı (Çelik kuşaklı radyal-Steel belted radial), Üretim tarihi, Güçlendirilmiş ise (Reinforced), v.b. lastiğin yanağında olmak zorundadır.
Amerika standartlarında ise, yukarıda sıralananlara ilave olarak;
Yapı Detayları (Sırtta 1 polyester + 2 çelik + 1 nylon v.b.), Taşıyabileceği En Yüksek Yük Miktarı (KG ve Libre olarak), En Fazla Yükte ve Hızda Kullanılabilecek En Yüksek Hava Basıncı Değeri (KPA ve PSI olarak), Güvenlik Uyarıları (Safety Warning), UTQG Değerleri (Amerikan NHTSA – Ulusal Otoyol Trafik Güvenliği İdaresi’nce yürürlüğe konulan UTQGS tekdüzen lastik kalite değerlendirmesi standarlarına göre; Temperature: Lastiğin ısıya dayanım sınıfı, Traction: Çekiş sınıfı, Treadwear: Aşınma göstergesi gibi değerleri içerir).
Yazan: Mustafa ÖNEN
