Japoncada “Akiya (空き家)” yani “Boş Ev” olarak bilinen ve içerisinde kimsenin yaşamadığı boş konutlar [1] Japonya’da ciddi bir sorun hâline gelmiştir. Japon İçişleri ve İletişim Bakanlığı, 2013 yılında, Japonya’da yaklaşık 8,2 milyon konutun boş olduğunu duyurmuştur. Tüm ülke genelindeki boş konut sayısının 2018 yılında ise 10 milyonu geçtiği düşünülmektedir ve her geçen gün gittikçe daha fazla konut, çeşitli nedenlerden dolayı, boş kalmaktadır. Eğer Japon hükümeti bir an önce gereken önlemleri almazsa Japonya’daki tüm konutların 2033 yılında %30’unun “boş konut” olacağı tahmin edilmektedir.
Daha çok kırsal bölgelerde karşılaşılan [2] boş konut probleminin temelinde şu sorunların yattığı belirtilmektedir:
- İkinci Dünya Savaşı sonrasında bir anda artan Japon nüfusunun konut ihtiyacını karşılayabilmek için o dönemde pek çok sayıda, ancak düşük kalitede, konutlar inşa edilmiştir. Söz konusu eski ve kalitesiz konutlar bugünün Japon halkı tarafından tercih edilmemektedir,
- Japon nüfusu gittikçe yaşlanmaktadır [3] ve yüksek ölüm oranlarından dolayı hem nüfus hem de (doğru orantılı olarak) mirasçı sayısı gün geçtikçe azalmaktadır. [4] Bu nedenle eskiden içerisinde birilerinin yaşadığı konutlar bugün boş kalmaktadır,
- Japon halkı, kültürel olarak, ikinci el konutlarda yaşamak yerine yeni inşa edilmiş (sıfır) konutlarda yaşamayı tercih etmektedir. Bu nedenle inşaat sektörü hâlâ yeni konutlar inşa etmeye devam etmektedir. Böylece eski boş konutlar dolmadığı gibi yeni inşa edilen ve dolan konutlar da bir süre sonra boşaldığında alıcı bulamayıp boş kalmaktadır,
- Vatandaşın elinde boş da olsa başka bir konutunun bulunması vatandaşa vergide kolaylık sağladığından hiç kimse boş olan eski konutunu, bakımsızlıktan yıkılmakta olsa bile, elden çıkarmak istememektedir.
Söz konusu boş konutların hem görüntü kirliliği yaratması hem her an yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya olması hem de verimli olabilecek arazileri işgal etmesi yerel idareler nezdinde sorunlar yaratmaktadır. Bu nedenle, son birkaç yıldır, yerel yönetimler söz konusu boş konutların listelerini çıkartarak bu konutları ekonomik olarak değerlendirecek ya da bu konutlarda oturacak olan özel ve tüzel kişilere çok düşük fiyatlara satmaktadırlar (hatta bazen bedavaya vermektedirler). Hükümetin de söz konusu boş konutların satın alınmasına maddi destek sağladığı belirtilmektedir. Japonya’da oturma izni olan kişilerin de bu destekten faydalanabildiği söylenmektedir.
Her ne kadar Japon hükümeti yaşlanmakta olan nüfusunun neden olduğu aktif nüfus açığını ülkesine gittikçe daha fazla yabancı işçi çekerek dengelemeye çalışsa da bu tür politikalar uzun vadede başarıya ulaşacakmış gibi görünmemektedir. Japonya’nın gelecekte aktif nüfus açığından dolayı daha ne gibi sorunlar yaşayacağını ise bize zaman gösterecektir.
[1] Yazının yazarı “ev” terimi “müstakil ev” olarak anlaşılabileceğinden dolayı bu terim yerine daha genel bir terim olan “konut” terimini kullanmayı tercih etmiştir.
[2] Kagoşima, Kôçi ve Vakayama adlı yerleşim yerlerindeki konutların tamamının %10’a yakınının boş olduğu belirtilmektedir. Köyden kente göçün bu sorunda önemli bir rol oynadığı belirtilmektedir. Öyle ki CNN tarafından verilen bilgilere göre tüm Japonya’da bugün var olan toplamda yaklaşık 900 köy ve kasaba 2040 yılına gelindiğinde, nüfus yokluğundan dolayı, artık var olmayacaktır.
[3] Bugün Japon nüfusunun %25’inin 65 yaş üzeri olduğu belirtilmektedir.
[4] Japon nüfusunun 2065 yılına kadar %30 azalacağı tahmin edilmektedir.
