Boko Haram, 2002 yılında Nijerya’nın Borno eyaletinde Muhammed Yusuf tarafından kurulan şeriat yanlısı radikal İslamcı yasadışı örgüttür. Bu örgüt, özellikle şeriat hükümlerinin geçerli olduğu Nijerya’nın kuzeyinde daha etkili konumdadır. Yasadışı örgüt, Nijerya’da bulunan Batılı eğitim kurumlarına ve bu geleneğe karşıdır. Bu yüzden de;“Batılı eğitim haramdır” anlamına gelen “Boko Haram” ismiyle anılmaktadır.[1]
Boko Haram’ın temel hedefi; Nijerya’da hiçbir sosyal aktivitenin olmadığı, kızların eğitim almadığı, seçimlerin yapılmadığı, tamamen Kuran’ın getirdiği kurallara göre bir yönetim oluşturmak. Kısacası söz konusu amaç bir İslam Devleti oluşturmaktır.
Örgüt, bölgede eylemlerine 2004’te başlamış ve 2007 ile 2009 yıllarında tekrar gündeme gelmiştir. 2009 yılında örgütün liderinin öldürülmesiyle hız kazanan Boko Haram, gerçekleştirdiği saldırılarda 800 üyesini kaybederken Nijerya’nın kuzeyinde yaşayan 700’den fazla insanın ölümüne, 3.000’den fazla insanın da çatışmalar yüzünden bölgeden göç etmesine neden olmuştur.
İslam Devleti hedefiyle ortaya çıkan Boko Haram, günümüzde Orta Doğu’da binlerce ölüme ve büyük göçlere neden olan Irak-Şam İslam Devleti (IŞİD) ile benzerlikler göstermektedir. IŞİD, son dönemlerde bu bölgede ne kadar aktifse, Boko Haram da aynı şekilde terör eylemlerini Nijerya’da sürdürmektedir. Son dönemlerde yeniden aktif olan örgüt Bild Gazetesi’nin 25 Mart tarihli haberine göre Nijerya’nın kuzeyindeki Damasak kentinde 50’ye yakın kişiyi öldürürken 500’e yakın kadın ve çocuğu kaçırmıştır. [2] Örgüt buna ek olarak demokratik yapıyı engelleyici eylemlerde de bulunmaktadır. Boko Haram’ın ortaya çıktığı Borno eyaletine bağlı Buratai kentinde aslında 14 Şubat’ta yapılması planlanan ancak faal durumdaki terör olayları nedeniyle 29 Mart’a bırakılan seçimlerde oy kullandıktan sonra gazetecilere açıklama yapan Borno Valisi, Boko Haram tarafından yapılan saldırı sonucu 25 kişinin öldüğü bilgisinin kendisine ulaştığını söyledi. [3]
Geçmişten bugüne kadar gerçekleştirdiği terör eylemleri ve temel hedefiyle Afrika ve özellikle Nijerya için büyük bir tehdit oluşturan Boko Haram ile ilgili uluslararası kuruluşlar ve gelişmiş ülkeler tarafından yeterince çalışma yapılmadığı ortadadır. Dünya kendi içerisinde gelişmeyi ve büyümeyi hedeflerken Afrika’yı gözden çıkartmamalı, bu bölgedeki temel sorunların yanında bu terör sorunları için de çözüm bulmalıdır. Çünkü Afrika’nın su savaşları, iç savaşlar ve yoksullukla mücadele edemezken bu gruplar karşısında başarılı olması ütopyadan farksız olur. Özellikle BM ve Afrika Birliği’nin ortak girişimler ile yıllarca ve binlerce masum insanın ölümüne neden olan Boko Haram’ı engellemesi gerekmektedir. Batı için Boko Haram IŞİD’den farklı sayılmadan, Orta Doğu’nun petrolleri için değil insanlık adına girişimlerde bulunduğunu kanıtlamalı ve Afrika’nın geleceği için çaba sarf etmelidir. Unutulmamalıdır ki Afrika’nın içinde bulunduğu açlık, iç savaş ve terör Batılı ülkelere göç sorununu yaşatmaktadır.
Sonuçta; Afrika’da demokrasiyle ve halkın isteğiyle değil ölümler, tehditler ve terör olaylarıyla bir İslam Devleti kurulması sadece Afrika’yı değil tüm kıtaları etkileyecek bir sorun haline gelebilir. Bu yüzden Boko Haram sorunu sadece Afrika’nın tasarrufuna bırakılmadan, ortak girişimlerle ve barışçıl yollarla çözümlenmelidir.
[1] http://www.usakanalist.com/detail.php?id=715
[2] http://www.radikal.com.tr/dunya/boko_haram_yeniden_500e_yakin_kadin_ve_cocugu_kacirdi-1320894
[3] http://www.milliyet.com.tr/oy-kullananlari-oldurduler/dunya/detay/2035843/default.htm
