Afrika dünyadaki toprakların %24’ünü oluşturmakta ve 30,221,53 km²’lik yüz ölçümü ile dünyada en büyük ikinci kıta olma özelliğini taşımaktadır.[1] Çok büyük bir kıta olmasına karşın nüfusu buna oranla düşüktür. Fakat tüm gelişmekte olan ülkeler gibi kıtada da nüfus artışı hızlanmaktadır. 2014 verilerine göre Afrika kıtasının nüfusu yaklaşık 1 milyon 138 bindir. 2050 yılına kadar kıta nüfusunun 2 milyon 400 bine çıkması beklenmektedir.[2]
Güney Sudan’ın 9 Temmuz 2011’da bağımsız olarak BM üyesi olmasıyla birlikte Afrika’daki bağımsız devlet sayısı 2014 itibarıyla 54’tür.[3] Afrika kıtasını genel hatlarıyla tanıyabilmek için öncelikle bu devletlerin hepsini kendi içinde değerlendirmek gerekmektedir. BM tarafından tanınan Afrikalı devletler sırasıyla, Angola, Benin, Botsvana, Burkina Faso, Burundi, Cezayir, Cibuti, Çad, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Eritre, Etiyopya, Fas, Fildişi Sahili, Gabon, Gambiya, Gana, Gine, Gine Bissau, Güney Afrika Cumhuriyeti, Güney Sudan, Kamerun, Kenya, Komorlar, Kongo Cumhuriyeti, Lesoto, Liberya, Libya, Madagaskar, Malavi, Mali, Maurutis, Mısır, Moritanya, Mozambik, Namibya, Nijer, Nijerya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ruanda, Sao Tome ve Principe, Senegal, Seyşeller, Sierra Leone, Somali, Sudan, Svaziland, Tanzanya, Togo, Tunus, Uganda, Yeşil Burun Adaları, Zambiya ve Zimbabve. BM tarafından tanınmayan üç ülke bulunmaktadır. Bunlar, Azavad( Azavad İslam Cumhuriyeti veya Azavad İslam Devleti), Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Somaliland(Somali Cumhuriyeti). Bu ülkelerle birlikte Afrika’da toplam ülke sayısı 57’dir.
Kıta, zengin doğal kaynakları sebebiyle coğrafi keşifler sonrası güçlü devletlerin ilgisini çekmiştir. Bu yüzden demokratik özgürlüğünü tam anlamıyla yaşayamayan Afrika, sömürgeci ülkelerin yavaş yavaş çekilmesiyle 21. yüzyılda çok önemli siyasi gelişmeler kaydetmiştir. Son on yıl içinde dünyanın en hızlı büyüyen on ekonomisinden altısı bu kıtadadır. Dünya Bankası verilerine göre, son beş yılda Kıta’da petrol gelirlerine dayalı olmayan yıllık ortalama büyüme oranı %5,4’dür.[4]
Afrika’da binlerce dil ve etnik köken bulunmaktadır. Müslümanlık ve Hıristiyanlık en çok tercih edilen dinlerdir. Çekirdek bir aile içerisinde bile anne, baba ve çocuklar farklı dinlere mensup olabilmektedir. Farklı dinlerin bu denli tercih edilmesi, Afrika’da bir hoşgörü gerekliliği yaratmıştır. Fakat gerçekte bu pek de mümkün olmamıştır. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde 200’ün üzerinde etnik grup bulunmaktadır.[5] Bu durum ülkede çok fazla iç çatışmaya neden olmuştur. Dinlerin etkisiyle Afrika ülkelerinde laiklik, vazgeçilmez bir unsur haline dönüşmüştür. Genelde laik anayasalara sahiptirler fakat istisnaları da mevcuttur.
Afrika, genelde iki parçaya ayrılarak incelenmektedir: Kuzey Afrika ve Sahraaltı. Fakat coğrafi koşullar, etnik gruplar ve kültürel etkenler dikkate alınarak en az 5 ya da 6 parçada incelenmelidir. Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın sitesinde Türk Dış Politikası, Afrika’yı bölgesel olarak ikiye ayrılmıştır. Kuzey Afrika, Orta Doğu başlığı ile birlikte, Sahraaltı da ayrı bir başlıkta verilmiştir.[6] 1998 Afrika Eylem Planı’nın hayata geçmesinden sonra dış politikamızdaki Afrika algısı hızla gelişmeye başlasa da bugün bile tam olarak etkisini gösterememiştir. Bilimsel anlamda ülkemizde çok fazla Afrika uzmanı bulunmaması bunu kanıtlar niteliktedir. Türkiye’deki Afrika ile ilgili bilimsel yazılar, yabancı kaynaklardan araştırılarak oluşturulduğu için tam bir Türk bakış açısı kazanılamamaktadır. Eserler hangi ülkenin dilinde yazıldıysa Afrika, o ülkenin gözünden görülmektedir. Yerinde araştırma imkanları günden güne iyileşmektedir. Afrika’ya olan ilginin artmasından sonra ülkemizin verdiği burslar ile Türkiye’de okuyan Afrikalı öğrenciler, Türkiye’yi yakından tanıma fırsatı bulmuş ve kültürel anlamda Türk insanı da ilk ağızdan Afrika’yı tanımaya çalışmıştır.
Afrika denildiği zaman akla ilk olarak gelenler açlık, kuraklık ve fakirliktir. Fakat birçok sömürgeci devlet, bir daha o ülkeden çıkmayacak gibi sömürü düzeni kurduklarından, Afrika’daki birçok başkent tamamıyla modern bir görünüm kazanmıştır. Örneğin Güney Afrika Cumhuriyeti’nin başkenti olan Cape Town, sahil kenti olarak büyük bir manzaraya ve modern görünümlü gökdelenlere sahip olmasıyla nedeniyle yaşanılabilir bir yer olarak görülmektedir. Yine aynı ülkedeki bir başka şehir olan Johannesburg da turistik şehirler arasındadır.[7] Fakat bu şehirleri ziyaret eden birçok insan, modern görünümün içerisinde Afrikalı insanların halen ahlaki açıdan modern bir kimliğe bürünemediğini dile getirmiştir. Akşam saatlerinde rahatça dışarı çıkamadıklarını, Afrikalıların turistleri rahatsız ettiklerini ifade etmişlerdir. Afrika’daki bu ırkçılığın sömürge düzeninden sonra geldiği düşünülmektedir. O dönemdeki beyazların ırkçı hareketleri, haklı olarak bugün siyahların beyazlara karşı ön yargılı olmasını sağlamaktadır.
Afrika, genel itibarıyla çok büyük bir kıta olduğundan, gerek uzmanlar gerek akademisyenler bu kadar büyük bir kıtanın araştırılması kısmında konunun tamamına hakim olamamaktadır. Bu nedenle Türkiye’nin temel dış politika taşlarından biri olmaya başlayan bu kıtayı derinlemesine incelemek gerekmektedir.
[1] William Turvill. Africa As You You’ve Never Seen It Before: Clever Comparison Shows Its Really As Big As China, India, the United States and Most of Europe Put Together. 2013. Erişim: 28.11.2014. http://www.dailymail.co.uk/news/article-2445615/True-size-Africa-continent-big-China-India-US-Europe-together.html
[2] N.N. Africa Population 2014. 2014. Erişim: 29.11.2014. http://worldpopulationreview.com/continents/africa-population/
[3] RFI. L’indépendance du Soudan du Sud Officiellement Proclamée. Erişim: 02.12.2014 http://www.rfi.fr/afrique/20110709-independance-sud-soudan-officiellement-proclamee/
[4] Türkiye. Türkiye-Afrika İlişkileri. Erişim: 02.12.2014. http://www.mfa.gov.tr/turkiye-afrika-iliskileri.tr.mfa
[5] CIA. People and Society. Erişim: 02.12.2014. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cg.html
[6] Türkiye. Bölgeler. Erişim: 02.12.2014. http://www.mfa.gov.tr/sub.tr.mfa?03af1e06-bd93-40cb-ae4f-2c4ac27672e7
[7] Haby Niakate. Afrique: Le Top 10 Des Villes Où Il Fait Bon Vivre, Un Classement Exclusif J.A. erişim: 02.12.2014. http://www.jeuneafrique.com/Article/S04p019.xml0/
