13.2 C
İstanbul
Salı, Kasım 12, 2024

9 Mayıs Avrupa Günü

II.Dünya Savaşı sonrasında temel amacı Avrupa kıtasında barışı sağlamak ve böylece Avrupa bütünleşmesi sağlamayı hedefleyen bir proje olan Avrupa Birliği fikri, somut anlamda ilk olarak 9 Mayıs 1950 tarihinde somut bir deklarasyonla açıklanmıştır. O dönemdeki ismiyle Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) (1952), Roma Antlaşması’yla Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)(1958)  olan barış projesi, günümüzdeki ismi olan Avrupa Birliği’ne ise 1992 yılında imzalanan Maastricht Antlaşması’yla ulaşmıştır.

Schuman Deklarasyonu, dönemin Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman ismiyle anılmasına rağmen, asıl fikiri babası dönemin Fransa Yüksek Planlama uzmanı Jean Monnet’dir. Avrupa projesinin kurucusu olan Monnet, Avrupa devletlerinin üzerinde olacak bir yapıyla (ulusüstü) ulusal devletlerin egemenliklerini bu yapıya devreceğini ifade etmiştir. Bu yapı, Monnet’inin gözünde bir devletlerüstü bir projedir, devletler yerine bu yapı ön plandadır. Günümüzde Monnet’inin planladığı gibi bir örgüt yapısında olmasa da, AB en önemli çağdaşlaşma projelerinden birisidir.

9 Mayıs 1950 tarihinde Robert Schuman’ın açıkladığı deklarasyonun anısına, 1985 Milano Zirvesi’nde (AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde) 9 Mayıs’ı  Avrupa Günü olarak kabul etmişlerdir. Bu kabul, AB’nin prestiji için önemli olduğu kadar, yeni bir kimlik yaratılması açısından da önemli olmuştur.

Aşağıda 9 Mayıs 1950 tarihinde Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından okunan deklarasyonun tam metni bulunmaktadır:

‘Dünya barışı ancak onu tehdit eden tehlikelerin üstesinden gelebilecek güçte yaratıcı çabalarla korunabilir.

İyi örgütlenmiş ve canlı bir Avrupa’nın uygarlığa sağlayacağı katkı, barışçıl ilişkilerin korunması için vazgeçilmezdir. 20 yılı aşkın süredir birleşmiş bir Avrupa’nın savunucusu rolünü üstlenen Fransa, barışa hizmeti daima temel amacı olarak benimsemiştir. Ne var ki, birleşmiş bir Avrupa kurulamadı ve savaşı yaşadık.

Avrupa birden bire ya da tek bir plan çerçevesinde yaratılamaz. O, ilk başta de facto bir dayanışmaya yol açacak somut kazanımlarla kurulacaktır. Avrupa uluslarının bir araya gelebilmeleri için Fransa ile Almanya arasında kökleri yüzyıllar öncesine uzanan karşıtlıkların ortadan kaldırılması gerekir. O halde atılacak adımlar her şeyden önce bu iki ülkeyle bağlantılı olmalıdır.

Fransız Hükümeti, bu amaçla belirli bir alanla sınırlı olan, ancak belirleyici öneme sahip bir konuda derhal girişimde bulunulmasını önermektedir.

Fransız Hükümeti’nin önerisi, Fransız-Alman kömür ve çelik üretimini tek bir ortak “Üst Kurul”un yetkisi altında almak ve bu yapıyı diğer Avrupa ülkelerinin de katılımına açık tutmaktır.

Kömür ve çelik üretiminin bu şekilde bir araya getirilmesi, Avrupa federasyonuna doğru ilk adımı oluşturmak üzere, ekonomik gelişmenin ortak temellerini yaratacaktır.. Bu, uzun süredir savaş mühimmatı üretimi yapan ve bundan hep zarar görmüş olan bölgelerin kaderini değiştirecektir.

Bu şekilde üretim düzeyinde sağlanacak dayanışma, Fransa ile Almanya arasında savaş çıkması ihtimalini sadece düşüncelerden silmekle kalmayacak, onu maddeten de imkansız kılacaktır. İsteyen bütün ülkelerin katılımına açık olacak ve nihaî olarak tüm üye ülkelere sanayi üretiminin temel unsurlarını eşit koşullar altında sağlayacak olan bu güçlü ve üretken birim, ülkelerin ekonomik birliğinin gerçek temellerini atacaktır.

Böylece yaşam standartlarını yükseltmek ve barışçıl kazanımları geliştirmek üzere üretilen ürünler, herhangi bir ayrımcılık ya da dışlama olmaksızın tüm dünya ülkelerinin kullanımına sunulacaktır.

Böylece, ortak bir ekonomik sistemin önkoşulunu oluşturan çıkar birliği, basit ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilmiş olacaktır. Bu, uzun yıllardır kanlı savaşların yol açtığı bölünmeler nedeniyle birbirine düşman olan ülkeler arasında daha geniş ve derin bir birlikteliğin mayasını oluşturabilir.

Önerimiz doğrultusunda temel sınai üretimin birleştirilmesi ve Fransa, Almanya ve diğer üye ülkeleri bağlayıcı nitelikte karar alma yetkisine sahip yeni bir Üst Kurul’un oluşturulması, barışın korunması için vazgeçilmez olan Avrupa federasyonunun kurulmasına yönelik ilk somut temelin atılmasını sağlayacaktır.

Fransız Hükümeti, tanımlanan hedeflerin gerçekleştirilmesini teşvik etmek için, aşağıdaki esaslara dayalı olarak müzakereler başlatmaya hazırdır:

Ortak Üst Kurul’a verilecek görev, üretimin modernize edilmesini ve üretim kalitesinin yükseltilmesini; kömür ve çeliğin Fransız ve Alman pazarları ile diğer üye ülkelerin pazarlarına aynı şartlarla arz edilmesini; diğer ülkelere ihracatın ortaklaşa geliştirilmesini; bu sektörlerde çalışan işçilerin yaşam koşullarının eşit düzeye getirilmesini ve yükseltilmesini en kısa zamanda sağlamak olacaktır.

Bu hedeflere ulaşmak için, üye ülkelerin halihazırdaki çok farklı üretim koşulları dikkate alınarak, bir üretim ve yatırım planının uygulanması, fiyatları eşitlemek için dengeleyici mekanizmaların oluşturulması ve üretimin rasyonelleştirilmesini desteklemek amacıyla bir yeniden yapılandırma fonunun harekete geçirilmesi gibi bazı geçici tedbirlerin alınması önerilmektedir. Kömür ve çeliğin üye ülkeler arasındaki dolaşımında her türlü gümrük vergisi derhal kaldırılacak ve bunların farklı taşımacılık ücretlerinden etkilenmemesi sağlanacaktır. Üretimin en yüksek verimlilikle daha rasyonel dağılımını kendiliğinden sağlayacak koşullar süreç içinde oluşturulacaktır.

Dağıtım ve ulusal pazarlar üzerinde kısıtlamalar getirme ve yüksek kâr oranları sağlama eğiliminde olan uluslararası kartellerin aksine, ortak Üst Kurul, piyasaların entegrasyonunu ve üretimin genişlemesini sağlayacaktır.

Yukarıda tanımlanan temel ilkeler ve üstlenilen taahhütler, Devletler arasında imzalanacak ve onaylanmak üzere parlamentolara sunulacak olan antlaşmaların konusunu oluşturacaktır. Bu antlaşmaların uygulanmasına ilişkin ayrıntıları çözüme bağlamak için gerekli müzakereler, mutabakatla tayin edilen bir hakemin yardımıyla yürütülecektir. Bu hakem, varılan anlaşmaların öngörülen ilkelerle uyum içerisinde olup olmadığını tespit etme sorumluluğunu üstlenecek ve müzakerelerin kilitlendiği durumlarda uygulanması gereken çözümü kararlaştıracaktır. Uygulamadan sorumlu ortak Üst Kurul, eşit oranda temsil esası çerçevesinde, hükümetlerin atayacakları bağımsız kişilerden oluşacak ve yine hükümetlerin mutabakatıyla bir başkan seçilecektir. Üst Kurul’un kararları, Fransa, Almanya ve diğer üye ülkelerde bağlayıcı güce sahip olacaktır. Bu kurulun kararlarına itiraz hakkı için gerekli tedbirler alınacaktır.

Üst Kurul’a Birleşmiş Milletler’in bir temsilcisi atanacak ve yılda iki kez Birleşmiş Milletler’e rapor vermekle yükümlü kılınacaktır. Raporda, söz konusu yeni organizasyonun çalışmaları hakkında bilgiler ve özellikle hedeflerini gerçekleştirmedeki başarısı yer alacaktır.

Üst Kurul’un varlığı, işletmelerin mülkiyet biçimlerini hiçbir şekilde etkilemeyecektir. Ortak Üst Kurul, görevlerini yerine getirirken, Uluslararası Ruhr Kurulu’na verilen yetkileri ve Almanya’nın tabi olduğu her türlü yükümlülüğü, bu yetki ve yükümlülükler yürürlükte kaldığı sürece dikkate alacaktır.’

Emre ERDEMİR

Marmara Üniversitesi Avrupa Birliği Siyaseti ve Uluslararası İlişkiler

Yüksek Lisans Öğrencisi

Emre Erdemir
Emre Erdemirhttps://Siyasalhayvan.com
Marmara University European Politics and International Relations Ph.D
SON YAZILAR
İLGİLİ HABERLER

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.