2014 yılı, daha önceki yıllara oranla sığınmacıların ve milyarderlerin sayısı açısından, en yüksek sıcaklığın yaşandığı yıl olması, endüstriyel robot ve buğday üretiminde yeni rekorlar kırılması açısından önemli bir yıl oldu. Şimdi bazı rakamlar ve yüzdelik değerler ile geçtiğimiz yılın farklılığına ve dünyanın geçirdiği değişime değinilecek.
%100-200: 2013 yılından itibaren yaşanan darbelerdeki yüzdesel artış. 2014 yılında Tayland ve Burkina Faso hükümetleri askerî darbeler sonrasında devrildiler. Bununla birlikte Ukrayna’da halkın ayaklanması ve yapılan parlamenter oylama sonrasında dönemin Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’in azledilmesi olayları yaşanmıştı. Bu olayların Yanukoviç’in de belirttiği gibi bir “darbe” olarak kabul edilip edilemeyeceği bir tartışma konusu. Her şeye rağmen, dünya çapında darbelerin ender olarak yaşanmasından dolayı, 2013 yılındaki tek başarılı darbe olan Mısır’daki darbeden sonra, 2014 yılında darbeler konusunda ciddi bir sıçramanın yaşandığı söylenmekte.
%12.5: G8’in üye sayısındaki azalmanın yüzdesi. Aslında G8’in üye sayısında şimdiye kadar yaşanmış en büyük ve tek düşüş. Rusya’nın 2014 Mart ayında Kırım’ı ilhak etmesi üzerine gruptan çıkarılınca G8, G7 haline geldi. Bu olayla birlikte, gruba son üye olarak giren Rusya, aynı zamanda gruptan ilk çıkanı da oldu (Rusya, 1998 yılında G8’e kabul edilmişti).
%19: Forbes’un hazırladığı “Yıllık Milyarderler Listesi”nde yazan dünyadaki milyarderlerin 2014 yılındaki artışının yüzdesi. 2014 Mart’ında toplamda 1.645 olan milyarder sayısı, 2013’teki sayılara oranla 268 artmıştı. 1987’den beri hazırlanan yıllık listeler arasında en çok artış 2014 yılında yaşandı. Yine 2014 yılında kadın milyarderlerin sayısı %25 arttı (şimdiye kadarki en yüksek artış), ancak bu artışa rağmen, toplam sayıları 172 olan kadın milyarderler, listenin sadece %10’unu oluşturmaktalar.
%55: Freedom House adlı hükümet-dışı örgütün hazırladığı “İnternette Özgürlük 2014” adlı çalışmasında belirtilen ve internet özgürlüğünde düşüş yaşandığı söylenen ülkelerin, çalışmada ele alınan tüm ülkelerin içerisindeki payı. 2014 yılı, bu açıdan bakıldığında aslında en kötü yıl değil. Hükümet-dışı örgüt, bu araştırmayı yaptığı 5 yılın 4’ünde, internet özgürlüğünde bir kısıtlama gözlemlendiğini söylemekte. Ancak bu sene incelenen 65 ülkenin yarısından fazlasında, internet özgürlüğü üzerinde “yasal kısıtlamaların” yaşandığı söylenmekte. Bunun sonucu olarak da 2014 yılında “internet aktivitelerinden dolayı”, daha önceki yıllarla kıyaslandığında en fazla sayıda insanın tutuklandığı da belirtilmekte.
%17: 2013 yılından itibaren Afganistan’daki afyon üretim potansiyelindeki artış. 2014 yılında Afganistan, daha önce 2013 yılında kırdığı afyon üretim rekorunu egale etti. Ülkenin afyon üretimindeki artış son üç yıldır da devam etmekte. Birleşmiş Milletler (BM) tahminlerine göre bu yıl, Afganistan’ın 6.400 tonluk afyon üretebileceği söylenmekte.
%15: 2013’e oranla endüstriyel robot [1]kurulumunda beklenen artış oranı. Bu oranla, 2013 yılında kırılan “endüstriyel robot satışı” rekorunun da kırılması beklenmekte (fabrikaların makineleşmelerine bağlı olarak). Endüstriyel robot alımında lider ülkenin Çin olduğunun belirtilmesinde de fayda var.
%1.2: Çin’in Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ekonomisini ilk olarak 2014’te geçtiği oran (IMF’ye göre). Ancak IMF’nin belirlediği bu oranda, Çin’in ABD’yi geçmesinde temel ölçüt, döviz kuru ile hesaplanan “alım gücü” olmuştur (aynı malın alınabilmesi için halkların kendi para birimleri ile hesaplanır) ve GSYİH değildir. GSYİH temel alınırsa, Çin’in ABD’yi geçebilmesi için daha 10 yıl kadar bir sürenin gerektiği söylenmektedir.
%0.6: Tüm dünyadaki buğday üretimindeki artış oranı. International Grains Council’a göre bu oran ile buğday üretimi, şimdiye kadarki en yüksek seviyesine ulaşmış oluyor.
0.680C: 20. yüzyıldan itibaren durmadan artan Yeryüzü sıcaklığındaki artışın 2014 yılında geldiği son derece (Ocak- Kasım ayları arasındaki dönemde). Buna bağlı olarak da 2010 yılından sonra, Yeryüzü’nün yaşadığı en sıcak yıl.
%40: 2014 yazından itibaren, petrolün varil fiyatındaki düşüş oranı. The Financial Times tarafından “küresel ekonominin 2014’te yaşadığı en büyük şok” olarak açıkladığı düşüş.
[1] Endüstriyel robot ile anlatılmak istenen “insan formunda olan” robotlar değil, üretimde kullanılan robotlardır. İnsan formunda olan robotlara “android” denmektedir.
