Birleşmiş Milletler tarafından “Dünya Tuvalet Günü (World Toilet Day)”1 olarak kabul edilen 19 Kasım tarihi, her ne kadar ilk bakışta komik adlı bir tarih olarak algılansa da tüm dünyada ciddi bir sorun olan “güvenilir bir sıhhi sisteme (temiz su, tuvalet, lavabo, duş v.b.)2 erişim” sorununa dikkat çekmek amacıyla belirlenmiş bir tarihtir.
Tuvaletini yapmak ve temizlenmek amacıyla sahip olunan sıhhi sistemler günümüzde, özellikle de büyük şehirlerde yaşayan nüfus tarafından, basit ve değersiz görülse de pek çok insan için bu sıhhi sistemler maalesef lükstür. Yeryüzündeki toplam insan nüfusun yarısından fazlasının, toplamda 4 milyardan daha fazlasının, istediği zaman rahat bir biçimde kullanabileceği, kalıcı bir sıhhi sisteme erişimi maalesef yoktur.
Birleşmiş Milletler tarafından sağlanan verilere göre günümüzde her üç insandan birisinin temiz içme suyuna erişimi bulunmamaktadır, her beş insandan ikisi ellerini düzgün bir biçimde yıkayabileceği temizlikteki su ile sabuna sahip değildir ve toplamda altı yüz yetmiş üç milyon insan ise dışkılama ihtiyacını açık alanda gidermektedir. 19 Kasım tarihi, söz konusu sorunlara dikkat çekebilmek ve böylece bu sorunlarla mücadele edebilmek amacıyla Dünya Tuvalet Günü olarak belirlenmiştir.3
Her ne kadar son zamanlarda temiz suya erişimi olan insan nüfusunun hızla arttığı belirtilse de küresel ısınma kaynaklı iklim değişikliklerinden, sellerden, yükselen su seviyelerinden ve kuraklıklardan dolayı temiz suya erişimi olan insan nüfusunun ilerleyen yıllarda azalacağı tahmin edilmektedir. Bu nedenle Dünya Tuvalet Günü, ilerleyen dönemlerde daha fazla önem verilen ve adı daha çok duyulan bir gün olacaktır.
[1] Fransızcada “toilette” kelimesi, insanların tuvalet yapabilmek amacıyla kullandıkları eşyaları anlatmanın yanı sıra insanların duş almaları, giyinmeleri ve süslenmeleri eylemlerini de anlatan daha geniş bir kullanım yelpazesine sahiptir. Türkçede de “tuvalet” kelimesi, yaygın anlamının yanı sıra, “yıkanma, tıraş olma, giyinme, süslenme, taranma işi” anlamında da kullanılmaktadır. Bu nedenle Dünya Tuvalet Günü’ndeki “tuvalet” kelimesi de yine geniş anlamıyla düşünülebilir.
[2] Bu sıhhi sistemlerin “güvenilir” olması, kullanılan suyun insanları hasta etmeyen, temiz su olması anlamına gelmektedir.
[3] Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan biri olan “Temiz Su ve Sanitasyon” da insanların tuvalete erişimini kapsamaktadır.
